Gdzie znaleźć ciasto filo dobrej jakości i jak je prawidłowo używać

Filo ciasto jest cienkie jak papier, kruche, a mimo to ma niezaprzeczalną zdolność przekształcania zwykłych składników w kulinarną ucztę. Pochodzi z regionu Bliskiego Wschodu i Bałkanów, ale jego popularność przekracza granice kontynentów. Niezależnie od tego, czy jest to klasyczna grecka baklawa, turecki börek, czy nowoczesne słone ciasta z rozpuszczonym kozim serem i szpinakiem, to właśnie filo nadaje tym potrawom warstwową strukturę i chrupkość, której trudno się oprzeć.

Czym właściwie jest ciasto filo?

Filo (czasem pisane również jako phyllo lub fillo) to bardzo cienkie, warstwowe ciasto wykonane z mąki, wody i niewielkiej ilości oleju lub octu. W przeciwieństwie do ciasta francuskiego nie zawiera tłuszczu między poszczególnymi warstwami, dlatego efekt końcowy jest znacznie lżejszy, bardziej kruchy i mniej tłusty. Przygotowanie domowego filo wymaga silnych nerwów, mocnych rąk i dużo cierpliwości – ciasto trzeba rozwałkować niemal do przezroczystości, co nie jest łatwe.

Dlatego większość ludzi decyduje się na praktyczne rozwiązanie: kupuje filo w sklepie. I tu pojawia się pytanie, które wydaje się banalne, ale jest zaskakująco częste: gdzie kupić ciasto filo w Polsce?

Jak postępować z filo?

W przeciwieństwie do ciasta francuskiego, które można znaleźć w każdym supermarkecie, ciasto filo w polskich sklepach jest raczej wyjątkiem. Nie jest to jednak niemożliwe – trzeba tylko wiedzieć, gdzie szukać. Większość większych sieci handlowych, takich jak Tesco, Carrefour czy Auchan, ma ciasto filo w zamrażarce w sekcji kuchni międzynarodowej lub przy pieczywie, ale jego dostępność często różni się w zależności od lokalizacji.

Inną opcją jest zwrócenie się do specjalistycznych sklepów z greckimi, bałkańskimi lub bliskowschodnimi produktami spożywczymi, które często mają szerszy wybór tych produktów. Na przykład w Warszawie lub Krakowie istnieją mniejsze sklepy skupione na etnicznej żywności, gdzie można prawie na pewno znaleźć ciasto filo. I wreszcie jest internet – wiele e-sklepów z żywnością oferuje schłodzone i mrożone ciasto filo, które dostarczają do domu. Przy zamówieniu zalecamy sprawdzenie, czy produkt jest rzeczywiście przechowywany w chłodzie i dostarczany w opakowaniu termicznym, ponieważ filo jest bardzo podatne na wysychanie i rozpadanie się.

Przy wyborze warto zwrócić uwagę na skład i pochodzenie. Dobrej jakości ciasto filo nie zawiera żadnych dodatków, jedynie podstawowe składniki: mąkę, wodę, olej lub ocet. Niektóre marki (na przykład greckie Kontos czy tureckie Yufka) mają bardzo delikatne i łatwe w obsłudze arkusze, które nie kleją się i nie rozrywają podczas pracy, co jest naprawdę bezcenne przy gotowaniu.

Nie bój się eksperymentować z ciastem filo

Jeśli nigdy nie próbowałeś ciasta filo, możesz obawiać się jego kruchości. Tak, to prawda, że szybko wysycha – w ciągu kilku minut na powietrzu może stracić swoją elastyczność i zacząć się łamać. Dlatego ważne jest, aby podczas pracy przykrywać nieużywane arkusze czystą wilgotną ściereczką lub na bieżąco smarować je roztopionym masłem lub olejem. Ale kiedy się do tego przyzwyczaisz, otwiera się przed tobą świat kulinarnych możliwości.

Jednym z najpopularniejszych zastosowań jest bez wątpienia przygotowanie baklavy – słodkiego deseru z warstwowego ciasta, orzechów i syropu, który jest ikoną kuchni greckiej i tureckiej. Ale dlaczego ograniczać się tylko do słodkości?

Ciasto filo jest idealne również do dań wytrawnych – na przykład zapiekane w piekarniku trójkąciki nadziewane fetą i szpinakiem, roladki mięsne, albo jako lekka, chrupiąca alternatywa dla klasycznego quiche. Świetnie sprawdza się również jako „opakowanie” dla warzywnych roladek, które mogą zastąpić smażone wiosenne rolady. Dzięki cienkiej strukturze nie trzeba długo piec ciasta – zwykle wystarczy 20–30 minut w piekarniku w temperaturze 180°C, aż wierzch będzie pięknie złocisty.

W polskich warunkach ciasto filo zyskuje popularność zwłaszcza wśród tych, którzy szukają lżejszej alternatywy dla ciasta francuskiego bez tłuszczów zwierzęcych. To sposób na chrupiącą przyjemność bez kulinarnej „bomby”. Wraz z rosnącym zainteresowaniem kuchnią wegetariańską, wegańską i śródziemnomorską można się spodziewać, że jego popularność jeszcze wzrośnie.

Porada praktyczna jak łatwo zaskoczyć gości

Wyobraź sobie małą domową imprezę, na którą zaprosiłeś przyjaciół na lampkę wina. Zamiast chipsów lub kanapek podasz miniaturowe pierożki z ciasta filo – jedne z serem i suszonymi pomidorami, drugie z karmelizowaną cebulą i kozim serem. Wyglądają efektownie, smakują jeszcze lepiej, a ich przygotowanie zajmuje tylko kilka minut. Takie detale robią różnicę – a goście będą długo pamiętać, jak chrupiącą i lekką przekąskę im zaproponowałeś.

Jedną z zalet ciasta filo jest właśnie to, że umożliwia proste, ale efektowne gotowanie. Nawet jeśli nie jesteś profesjonalnym kucharzem, z odrobiną cierpliwości i dobrym przepisem możesz wyczarować danie, które będzie wyglądało jak z restauracji.

Ciasto filo a zdrowy styl życia

W czasach, gdy coraz więcej osób interesuje się składem jedzenia i jego wartością odżywczą, ciasto filo ma jedną zasadniczą przewagę nad innymi rodzajami ciasta: nie zawiera prawie żadnych tłuszczów, jeśli samodzielnie ich nie dodasz podczas przygotowania. Dzięki temu można dobrze kontrolować, ile tłuszczu i kalorii faktycznie dostarczamy do końcowej potrawy. W połączeniu z pieczeniem (a nie smażeniem) i świeżymi warzywami lub serami jest to smaczna, a jednocześnie stosunkowo lekka opcja na danie główne i deser.

Ponadto jest to ciasto naturalnie bez jajek, a w niektórych przypadkach również bez laktozy, co czyni je idealnym składnikiem diety dla wegan lub osób z nietolerancjami. Oczywiście zawsze należy czytać skład na opakowaniu – niektóre przemysłowo produkowane warianty mogą zawierać konserwanty lub tłuszcze utwardzone, które w tradycyjnym cieście filo nie powinny się znajdować.

Gdzie kupić dobrej jakości ciasto filo?

Gdybyśmy mieli stworzyć krótki listę miejsc, gdzie można nabyć ciasto filo w Polsce, wyglądałaby mniej więcej tak:

• Supermarkety: Tesco, Carrefour, Auchan – dostępność zależy od lokalizacji
• Sklepy specjalistyczne: greckie i bałkańskie produkty spożywcze w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu
• Sklepy internetowe: Frisco.pl, E.Leclerc, lub specjalistyczne e-sklepy jak Greek Market czy Orient-Food
• Targi i festiwale kulinarne: czasami oferują świeże i pieczone produkty z ciasta filo

Niezależnie od wybranej opcji, najważniejsze jest – eksperymentuj. Filo to składnik, który wynagrodzi cię smakiem i efektem wizualnym. Gdy raz poznasz jego potencjał, trudno będzie wrócić do zwykłego ciasta.

A może wtedy złapiesz się na tym, jak podczas składania kruchych warstw szepczesz słowa słynnego szefa kuchni Yotama Ottolenghi: „Prawdziwy luksus nie kryje się w złożoności, ale w szczegółach."