Dlaczego ayran dominuje wśród letnich napojów i jak go łatwo przygotować

Co to jest ayran i dlaczego pokochali go nie tylko Turcy?

Lato w pełni, temperatury rosną, a człowiek szuka orzeźwienia, które byłoby jednocześnie zdrowe, naturalne i łatwo dostępne. Wielu sięga po soki owocowe, lemoniady lub mrożoną kawę, ale mało kto wie, że idealnym letnim napojem może być również ayran – fermentowany napój jogurtowy, który jest popularny od Turcji po Pakistan. Dlaczego ayran stał się powszechną częścią jadłospisu wielu ludzi na całym świecie i jak można go przygotować w domu?

Ayran to tradycyjny napój pochodzący z Bliskiego Wschodu, którego historia sięga setki lat wstecz. Pierwsze wzmianki o nim można znaleźć już u ludów koczowniczych, które ceniły sobie przede wszystkim jego orzeźwiające i probiotyczne właściwości. Podstawowym składnikiem jest wysokiej jakości jogurt, który miesza się z wodą i szczyptą soli. Wynikiem jest delikatnie słony, lekko kwaśny napój, który nawadnia i wspomaga trawienie.

Dlaczego ayran zdobywa popularność także poza swoimi pierwotnymi krajami

W ostatnich latach ayran trafia również na stoły europejskich domów, i to nie tylko dzięki rosnącej popularności kuchni tureckiej. Ludzie coraz częściej zdają sobie sprawę, że zdrowa dieta nie musi być skomplikowana ani droga. Ayran jest doskonałym przykładem prostego produktu spożywczego, który oferuje wysoką wartość odżywczą z minimalną ilością składników.

W przeciwieństwie do zwykłych lemoniad lub słodzonych napojów mlecznych, ayran nie zawiera cukru ani sztucznych substancji. Jego głównym składnikiem jest jogurt, który jest źródłem białka, wapnia i probiotyków wspierających mikroflorę jelitową. Dzięki zawartości soli dodatkowo pomaga organizmowi lepiej zatrzymywać płyny, co jest nieocenione w gorące dni. Nie dziwi więc, że ayran często piją sportowcy lub osoby prowadzące aktywny tryb życia jako naturalny napój izotoniczny.

Ciekawe jest, że w niektórych krajach ayran podawany jest nawet do głównego posiłku. W Turcji powszechne jest zamawianie go do posiłku z kebabem, ale również do wegetariańskich potraw, takich jak faszerowane papryki czy zupa z soczewicy. Jego lekki i orzeźwiający smak doskonale równoważy intensywniejsze lub pikantne smaki potraw.

Jak przygotować domowy ayran? Przepis, który każdy opanuje

Jedną z zalet ayranu jest to, że jego przygotowanie jest naprawdę proste – nie wymaga specjalnego sprzętu ani doświadczenia. Jeśli masz w domu wysokiej jakości biały jogurt, możesz przygotować ayran w kilka minut. Oto sprawdzony przepis na domowy ayran, który każdy opanuje:

Ayran – prosty przepis

Składniki:

• 1 szklanka wysokiej jakości białego jogurtu (najlepiej greckiego lub wiejskiego)
• 1 szklanka zimnej wody (można dodać kostkę lodu)
• Szczypta soli (najlepiej morskiej lub himalajskiej)

Sposób przygotowania:

1. Jogurt umieść w blenderze lub większej misce.
2. Dodaj wodę i sól.
3. Wszystko dokładnie wymieszaj lub zmiksuj, aż powstanie gładka, lekko spieniona ciecz.
4. Podawaj schłodzone, ewentualnie ozdobione listkiem mięty lub plasterkami ogórka.

Ayran można doprawić według gustu – na przykład odrobiną rozdrobnionej mięty, czosnku lub mielonego kminku, jeśli lubisz bardziej wyraziste kombinacje smakowe. W Azji Środkowej czasami dodaje się również suszoną miętę lub nawet sok z ogórka. Ale podstawa zawsze pozostaje taka sama – jogurt, woda, sól.

Gdzie kupić ayran, jeśli nie chcesz przygotowywać domowego?

Chociaż domowy ayran jest łatwy do przygotowania, wiele osób szuka wersji, które można po prostu kupić w sklepie. Na szczęście dzisiaj ayran można łatwo znaleźć także w polskich sklepach – zwłaszcza w tych, które oferują międzynarodową żywność lub produkty zdrowej żywności. Można go również znaleźć w niektórych supermarketach (np. Lidl, Albert, Kaufland) lub w sklepach specjalizujących się w tureckich i bałkańskich produktach spożywczych.

Ayran najczęściej sprzedawany jest w plastikowych kubkach lub butelkach, zazwyczaj o pojemności od 250 ml do 1 litra. Przy wyborze warto zwrócić uwagę na skład – wysokiej jakości ayran powinien zawierać tylko jogurt, wodę i sól, ewentualnie kulturę probiotyczną. Unikaj produktów z dodatkiem cukru, skrobi lub konserwantów. W niektórych przypadkach ayran może być pasteryzowany, co wydłuża jego trwałość, ale lekko zmienia smak.

Ekologiczne sklepy internetowe, takie jak Ferwer, oferują dzisiaj również wegańskie alternatywy tradycyjnych produktów mlecznych. I choć klasyczny ayran oparty jest na jogurcie zwierzęcym, nie jest wykluczone, że wkrótce doczekamy się również wersji roślinnej – na przykład na bazie jogurtu kokosowego lub sojowego. Już dziś ludzie przygotowują ayran z jogurtu migdałowego w domu, a choć smak nie jest całkowicie identyczny, efekt może być bardzo orzeźwiający.

Ayran w codziennym życiu – więcej niż tylko napój

Oprócz tego, że ayran jest doskonałym letnim orzeźwieniem, ma także inne zalety, które przydają się w codziennym życiu. Może służyć jako lekka przekąska, która syci bez uczucia ciężkości. Dzięki zawartości białka i probiotyków jest odpowiedni także do jadłospisu osób, które starają się jeść zdrowo, schudnąć lub dbać o zdrowe trawienie.

Na przykład pani Hana z Plznia, która stara się ograniczyć spożycie cukru i glutenu, zaczęła robić domowy ayran na kolację zamiast klasycznego kefiru lub zupy warzywnej. „Odkryłam, że mnie syci, ale jednocześnie nie obciąża żołądka. A kiedy go posolę i dodam trochę mięty, smakuje mi bardziej niż jakikolwiek napój jogurtowy ze sklepu," mówi.

Ayran można używać także w gotowaniu – na przykład jako bazę do sosów, lub jako marynatę do mięsa czy warzyw. Dzięki kwasowości jogurtu pomaga zmiękczyć składniki i dodaje delikatnego smaku. W niektórych kuchniach z ayranu przygotowuje się także zimne zupy – na przykład bułgarski tarator, który jest połączeniem jogurtu, ogórka, czosnku, koperku i wody.

Jak powiedział słynny francuski kucharz Auguste Escoffier: „Dobre jedzenie jest podstawą prawdziwego szczęścia." A ayran, choć prosty, może być właśnie takim małym fundamentem – lekkim, orzeźwiającym i uczciwym.

Może więc nie jest przypadkiem, że ayran cieszy się rosnącą popularnością w czasach, gdy ludzie bardziej zwracają uwagę na to, co piją i jedzą. W prostocie tkwi piękno, a w ayranie siła – wypróbuj go i być może pokochasz go tak samo jak miliony ludzi na całym świecie.