Afty w gardle i jak je odróżnić od anginy
Jak rozpoznać i radzić sobie z aftami w gardle - gdy przełykanie boli bardziej niż zwykle
Ból gardła jest częstym problemem, który zazwyczaj sygnalizuje zwykłe przeziębienie lub infekcję wirusową. Czasami jednak za tym bólem kryje się coś innego — afty w gardle. Nieprzyjemne, bolesne owrzodzenia, które mogą utrudniać przełykanie, mówienie, a nawet jedzenie. Jak właściwie rozpoznać, że chodzi o afty? Co na takie owrzodzenia działa i kiedy trzeba być czujnym, zwłaszcza u dzieci?
Jak rozpoznać afty w gardle i nie mylić ich z anginą
Afty to drobne, białe lub żółtawe owrzodzenia z czerwonym obwódką, które najczęściej pojawiają się na śluzówkach jamy ustnej, czyli po wewnętrznej stronie wargi, policzkach lub pod językiem. Mniej powszechne, ale tym bardziej nieprzyjemne są afty w tylnej części gardła, na migdałkach lub w okolicy gardła.
W przeciwieństwie do anginy, nie jest to infekcja bakteryjna. Mimo to objawy mogą się pokrywać. Ból przy przełykaniu, drapanie w gardle czy podwyższona temperatura — to wszystko może być wspólne zarówno dla wirusowej anginy, jak i dla rozleglejszego aftowego wysiewu. Różnicę można zauważyć przy spojrzeniu do gardła — podczas gdy w anginie migdałki są często zaczerwienione i pokryte białym nalotem, afty wyglądają raczej jak oddzielne owrzodzenia z wyraźnie odgraniczonym brzegiem.
"U nas do lekarza często chodzi się dopiero wtedy, gdy ból pogorszy się na tyle, że człowiek nie może przełykać nawet wody. Przy wczesnym zauważeniu aft w gardle można jednak ból znacząco złagodzić już w domu," wyjaśnia MUDr. Ludmila Janíková, specjalistka od laryngologii.
Dlaczego powstają afty? Wyzwalacze nie zawsze są oczywiste
Przyczyny powstawania aft nie zawsze są jednoznaczne. U dorosłych może to być kombinacja stresu, osłabionej odporności, podrażnienia śluzówki (na przykład po zbyt gorącym jedzeniu), ale także reakcja na niektóre pokarmy, takie jak cytrusy, czekolada, orzechy czy pikantne dania. W niektórych przypadkach afty mogą być również skutkiem niedoboru witamin z grupy B, żelaza lub kwasu foliowego.
Istnieją jednak także sytuacje, gdy afty w gardle pojawiają się jako towarzyszący objaw innego schorzenia, na przykład przy wirusach lub chorobach autoimmunologicznych. Czasami obecność aft w gardle jest związana z mononukleozą zakaźną, infekcją herpeticzną lub zespołem Behçeta. Jeśli afty powtarzają się częściej niż trzy razy w roku lub są bardzo rozległe, warto poprosić lekarza o dalsze badania.
Wypróbuj nasze naturalne produkty
Afty w gardle u dzieci - szczególną uwagę zasługują nawet drobne owrzodzenia
U dzieci afty w gardle są szczególnie bolesne, ponieważ silnie wpływają na delikatną dziecięcą śluzówkę i mogą wpłynąć na apetyt i picie. Dziecko może być rozdrażnione, zmęczone i unikać mówienia, ponieważ każdy ruch języka boli. U młodszych dzieci pierwszym sygnałem może być płaczliwość, niechęć do jedzenia i podwyższona temperatura.
Szczególnie u niemowląt może być trudno rozpoznać, że problem nie tkwi w zwykłej anginie. Pediatrzy zauważają, że rodzice często przychodzą z podejrzeniem anginy, ale po badaniu okazuje się, że chodzi o stomatitis aftowa lub herpanginę — wirusową chorobę z typowymi pęcherzykami w ustach i na podniebieniu.
Jednym z częstych wyzwalaczy aft u dzieci bywa również uszkodzenie śluzówki — na przykład przy przypadkowym ugryzieniu się w policzek lub przy używaniu twardej szczoteczki do zębów. Dziecięcy układ odpornościowy może również reagować gwałtowniej na zwykłe infekcje wirusowe, co objawia się właśnie tworzeniem aft.
Co na afty w gardle rzeczywiście pomaga i kiedy czas na lekarza
Leczenie aft jest zazwyczaj objawowe — czyli skierowane na złagodzenie bólu i przyspieszenie gojenia. Jeśli pojawią się afty w gardle, ważne jest, aby przestrzegać delikatnej higieny jamy ustnej, unikać drażniących potraw i pić dużo płynów, najlepiej letnich. Dobrym pomocnikiem może być płyn do płukania ust z zawartością chlorheksydyny lub naturalne płukanki, na przykład z rumianku, szałwii lub słonej wody.
Na znieczulenie dotkniętego obszaru można użyć miejscowych żeli znieczulających, które są powszechnie dostępne w aptekach. Działają także pastylki z lidokainą lub benzokainą, w odpowiedniej formie dla dzieci. W niektórych przypadkach pomagają również uzupełnienie witamin z grupy B lub żelaza, jeśli potwierdzi się ich niedobór.
Kiedy jednak należy być czujnym? Jeśli afty są większe niż centymetr, nie goją się w ciągu dwóch tygodni, pojawiają się powtarzalnie lub dochodzi do powiększenia węzłów chłonnych szyi, warto udać się do lekarza. Podobnie, jeśli dziecko przestaje jeść lub pić, grozi odwodnienie. W takich przypadkach może być konieczne leczenie przeciwwirusowe lub przepisanie sprayu kortykosteroidowego.
Naturalni pomocnicy i profilaktyka - jak wspierać gojenie bez chemii
Ciekawą alternatywą dla zwykłych leków są naturalne środki, które nie tylko łagodzą stan zapalny śluzówki, ale także wspierają naturalny proces gojenia. Oprócz znanego rumianku i szałwii, zaleca się na przykład propolis, który ma silne działanie antybakteryjne, lub aloes, który pomaga złagodzić podrażnienia.
W obszarze profilaktyki dużą rolę odgrywa zdrowy styl życia i odpowiednia dieta. Zapewnienie organizmowi odpowiedniej ilości witamin, zróżnicowanej diety bogatej w błonnik, regularnego ruchu i jakościowego snu to podstawa. Unikanie stresu jest co prawda łatwiej powiedzieć niż zrobić, ale nawet drobne zmiany — na przykład regularne spacery na świeżym powietrzu lub ograniczenie nadmiaru kofeiny — mogą mieć duży wpływ na ogólną odporność organizmu.
Rzeczywisty przykład? Pani Martyna (37 lat) przez kilka miesięcy narzekała na powtarzający się ból przy przełykaniu, który zawsze pojawiał się po trudnym okresie w pracy. Lekarz zalecił jej uzupełnienie witamin z grupy B i magnezu, wraz z wykluczeniem cytrusów i czekolady na miesiąc. "Zaskoczyło mnie, że zmiana diety i kilka wieczorów bez pracy naprawdę pomogły. Od tego czasu miałam afty w gardle tylko raz," mówi.
Nie wszystko, co boli w gardle, to angina
Pomyłka między anginą a aftami nie jest niczym niezwykłym. Angina z wysiewem aft w gardle? Tak, to również może się zdarzyć — szczególnie przy infekcji wirusowej, kiedy organizm reaguje na stan zapalny tworzeniem drobnych owrzodzeń. Nie jest to klasyczna bakteryjna angina, ale jej wirusowa forma, która leczy się w inny sposób. W takim przypadku antybiotyki nie pomagają, przeciwnie mogą niepotrzebnie obciążyć organizm.
Pewną diagnozę zawsze stawia lekarz, najlepiej na podstawie wymazu z gardła. Jeśli jednak ktoś nauczy się rozpoznawać różnicę między zwykłymi owrzodzeniami a poważniejszym stanem, może oszczędzić sobie wielu nieprzyjemności i niepotrzebnych wizyt w gabinecie.
W każdym razie zasada jest taka, że wzmocniona odporność, zrównoważona dieta i delikatna pielęgnacja jamy ustnej to najlepsze, co możemy zrobić dla swojego zdrowia — nawet gdy nic nas nie boli. A jeśli mimo wszystko pojawi się ten znajomy ból przy przełykaniu, dobrze jest wiedzieć, jak rozpoznać afty w gardle — i co na nie rzeczywiście działa.
