Hemendex i jego wariacje, które warto wypróbować
Dlaczego hemendex nadal jest gwiazdą czeskich śniadań
Kiedy mówimy "tradycyjne czeskie śniadanie", większość ludzi myśli o bułce z masłem i dżemem, jajecznicy lub właśnie o hemendexie. To danie, którego nazwa jest spolszczoną wersją angielskiego "ham and eggs", znalazło swoje stałe miejsce na czeskich stołach już kilkadziesiąt lat temu i do dziś jest jedną z gwiazd zarówno domowych kuchni, jak i hotelowych bufetów.
Nic dziwnego – hemendex jest prosty, szybki, pożywny i przede wszystkim smaczny. Mimo że jego przygotowanie wydaje się trywialne, istnieje wiele sposobów, by go przygotować tak, aby naprawdę zachwycił – czy to z szynką, boczkiem, czy nawet sezonowymi warzywami. W tym artykule przyjrzymy się, jak przygotować hemendex, jakie warianty są najpopularniejsze wśród ludzi i dlaczego warto wrócić do korzeni śniadaniowej klasyki.
Jak zrobić hemendex? Podstawa jest prosta, detale robią różnicę
W swojej najprostszej formie hemendex składa się z kilku prostych składników: jajek, szynki i tłuszczu do smażenia. Ale jak to często bywa z prostymi przepisami, właśnie detale decydują o ostatecznym wyniku. Jajka powinny być świeże, najlepiej z wolnego wybiegu, szynka jakościowa i nie zbyt słona – najlepiej plasterkowana gotowana szynka z wyższą zawartością mięsa. Do tego wystarczy kropla masła lub łyżka klarowanego masła, które dodaje daniu delikatnie orzechowego smaku.
Przygotowanie wygląda mniej więcej tak:
- Na patelni najpierw krótko podsmaża się szynkę – wystarczy kilka sekund, aby uwolniła aromat.
- Następnie na szynkę wbijają się jajka. Ilość zależy od apetytu i wielkości patelni – standardowo przygotowuje się dwa do trzech jaj.
- Smaży się na małym ogniu, aż białko się zetnie, ale żółtko pozostanie płynne.
- Doprawić wystarczy świeżo mielonym pieprzem, soli często nie potrzeba, ponieważ szynka bywa wystarczająco słona sama w sobie.
Ta prosta wersja jest podstawą, na której można budować. Przepis na hemendex dziś każdy dostosowuje do swojego gustu – ktoś doda ser, inny sięgnie po zioła lub nawet chili. Kluczem jest nie bać się eksperymentować, ale jednocześnie zachować to, co czyni hemendex hemendexem: harmonię między jajkami a szynką.
Warianty, które warto wypróbować
Hemendex z szynką to klasyka, ale co powiecie na lekką zmianę składników i stworzenie zdrowszej lub bardziej nowoczesnej wersji? W ostatnich latach coraz popularniejszy staje się hemendex z warzywami – pomidorki cherry, młody szpinak lub pieczona papryka dodają koloru i witamin. Wersję wegetariańską można przygotować z tofu lub wędzonym tempehem zamiast szynki, co docenią zwłaszcza ci, którzy starają się ograniczyć spożycie mięsa.
Inną opcją jest zapiekany hemendex – na przykład na chrupiącym toście w piekarniku z serem na wierzchu. Ta wersja jest już bliżej brunchowych specjałów i doskonale nadaje się na weekendowe śniadanie, kiedy jest więcej czasu.
Ciekawą propozycję oferuje kuchnia śródziemnomorska – hemendex z szynką typu jamón serrano, z oliwkami i świeżą bazylią zyskuje zupełnie nowy wymiar. A jeśli pragniecie nieco bardziej luksusowego doświadczenia, spróbujcie wersji z olejem truflowym lub dodajcie sadzone jajko na łóżku z pieczarkami i cebulką.
Hemendex – danie, które przetrwało pokolenia
Hemendex ma w czeskiej kulturze szczególne miejsce. To nie tylko danie, ale także wspomnienie szkolnych stołówek, wypraw na działkę czy wakacji u babci. To właśnie w takich kontekstach często rodzi się relacja z jedzeniem, która trwa przez całe życie. Nie jest wyjątkiem, że ludzie po latach wspominają "ten najlepszy hemendex", który jedli jako dzieci, i próbują go odtworzyć w domu.
Według badania przeprowadzonego przez agencję STEM/MARK w 2022 roku, hemendex należy do najczęstszych ciepłych śniadań w czeskich gospodarstwach domowych, zaraz po jajecznicy i parówkach. Jego popularność nie spada nawet w czasach rosnącego zainteresowania zdrowym odżywianiem – dzięki możliwości dostosowania składników każdy może przygotować swoją wersję, która odpowiada jego stylowi życia.
Ciekawe jest również to, że podczas gdy za granicą hemendex jest często kojarzony z brunchami lub śniadaniem hotelowym, w Czechach to danie, które ludzie powszechnie przygotowują nawet w ciągu tygodnia przed wyjściem do pracy. Dzięki szybkiemu przygotowaniu (do dziesięciu minut) i wysokiej sycącej wartości jest idealnym wyborem dla każdego, kto szuka szybkiego i pożywnego śniadania bez zbędnego cukru.
Mały trik dla doskonałego hemendexu
Kucharka i stylistka kulinarna Andrea Tögelová, która zajmuje się zdrowym gotowaniem, poleca jeden prosty trik: "Pozwól szynce lekko skarmelizować się, zanim dodasz jajka. To podkreśli smak dania i nada mu lekko wędzony posmak.” Według niej lepiej jest sięgnąć po jakościowe masło lub klarowany tłuszcz, ponieważ zwykły olej może być zbyt ciężki i przytłoczyć smak jajek.
Hemendex jako część zdrowego stylu życia
Może zapytacie – czy to nie jest jednak smażone jedzenie? Czy naprawdę może być częścią zdrowej diety? Odpowiedź brzmi: tak, jeśli będziesz dbać o jakość składników i sposób przygotowania. Jajka są bogatym źródłem białka, witaminy D, B12 oraz choliny, która jest ważna dla zdrowia mózgu. Ich spożycie rano pomaga również utrzymać uczucie sytości przez dłuższy czas, co może pomóc ograniczyć niepotrzebne przekąski.
Wypróbuj nasze naturalne produkty
Szynkę można łatwo zastąpić jakościowym mięsem drobiowym, produktem roślinnym lub nawet pastą z roślin strączkowych dla wersji wegetariańskiej. Ważne jest, aby danie nie było przesolone i nie było smażone na przypalonym tłuszczu. Do tego trochę świeżych warzyw lub pieczywo z pełnoziarnistej mąki – i nagle mamy śniadanie, które syci, cieszy i nie obciąża.
Hemendex ma ponadto jedną dużą zaletę: można go przygotować tak, aby odpowiadał całej rodzinie, od dzieci po seniorów. Każdy może wybrać własne dodatki – ktoś lubi chleb, inny kawałek awokado lub rukolę, a jeszcze inny cieszy się porcją parmezanu. W tym tkwi jego urok.
Historia z życia
Jedna z ulubionych historii, które krążą wśród przyjaciół, wiąże się właśnie z hemendexem. Młoda para wybrała się na weekendową działkę bez większego przygotowania. Po przyjeździe odkryli, że w lodówce mają tylko kilka jajek, resztkę szynki i masło. Z początkowo niezbyt obiecującej sytuacji powstało śniadanie, które do dziś wspominają – chrupiący hemendex na żeliwnej patelni, podawany z warzywami z własnego ogródka. Było to ponoć najlepsze śniadanie "z niczego" i dowód na to, że nawet proste jedzenie może być przeżyciem.
W dzisiejszych zabieganych czasach takie jedzenie jest małym powrotem do spokoju i relaksu. Może dlatego hemendex nigdy nie wyszedł z mody – oferuje bowiem więcej niż tylko ciepłe jedzenie. Jest symbolem domu, tradycji i nieskomplikowanej przyjemności. A to coś, co w każdej epoce się liczy.
