Czym jest tapas i dlaczego dzielenie się jedzeniem jest tak ważne

Tapas - małe porcje, wielkie wrażenie

W ostatnich latach słowo tapas coraz częściej pojawia się nie tylko na stronach menu hiszpańskich restauracji, ale także w rozmowach miłośników kulinarnych doznań. Mimo to wielu wciąż zadaje pytanie: czym właściwie są tapas? Czy to przystawki? Małe dania główne? A może po prostu sposób biesiadowania? Odpowiedź jest prosta i skomplikowana zarazem – tapas to bowiem znacznie więcej niż tylko jedzenie.

Co to właściwie są tapas?

Słowo tapas pochodzi od hiszpańskiego czasownika tapar, co oznacza „przykrywać". Według jednej z historycznych interpretacji, ten sposób podawania jedzenia powstał z praktycznego powodu – kawałek chleba lub szynki kładziono na szklance wina, aby chronić ją przed muchami lub pyłem. Z tej prostej, funkcjonalnej tradycji zrodziła się kulturalna instytucja, która dziś reprezentuje hiszpański styl życia tak samo mocno jak flamenco czy sjesta.

W dzisiejszym rozumieniu tapas oznacza różnorodne małe porcje jedzenia, które podawane są albo jako przystawki, albo jako część większego doświadczenia, podczas którego w ciągu wieczoru zmienia się kilka smaków i dań. Tapas mogą być zimne lub gorące, proste lub wyrafinowanie przygotowane – od oliwek i plastrów sera po krewetki z czosnkiem czy faszerowane papryki.

Tapas jako rytuał społeczny

W Hiszpanii tapas to nie tylko jedzenie. To sposób spędzania czasu z przyjaciółmi i rodziną, dzielenia się nie tylko dobrym jedzeniem, ale także rozmowami, śmiechem i doświadczeniami. Ten sposób biesiadowania, czasem określany jako „tapear", nie oznacza tylko najedzenia się, ale przechodzenie od jednego baru do drugiego, smakowanie specjałów poszczególnych lokali, zamawianie kieliszka dobrego wina czy piwa i przede wszystkim – cieszenie się atmosferą.

W praktyce może to wyglądać tak: grupa przyjaciół spotyka się pod wieczór, kieruje się do swojego ulubionego baru tapas, zamawia kilka małych dań i dzieli się nimi między sobą. Gdy zjedzą, przenoszą się do kolejnego baru – i cały rytuał się powtarza. Ten styl biesiadowania jest tak zakorzeniony, że wiele miast, takich jak Sewilla, Granada czy San Sebastián, słynie właśnie z kultury tapas.

Różnorodność smaków i specjalności regionalnych

Na pytanie „co to jest tapas" właściwie nie ma jednej uniwersalnej odpowiedzi. Hiszpania to kraj bogaty w różnice regionalne, a więc i tapas różnią się w zależności od obszaru. W Andaluzji znajdziemy typowe jamón serrano, czyli suszoną szynkę serwowaną z oliwkami i serem. W Kraju Basków popularne są tzw. pintxos – małe porcje jedzenia przymocowane wykałaczką do kawałka chleba. W Katalonii z kolei można natknąć się na pa amb tomàquet, czyli opiekany chleb posmarowany pomidorem, czosnkiem i oliwą z oliwek.

Jednym z przykładów tapas, który zdobył popularność także poza granicami Hiszpanii, jest patatas bravas – smażone kawałki ziemniaków podawane z pikantnym sosem pomidorowym. Inne popularne potrawy to gambas al ajillo (krewetki z czosnkiem), tortilla española (hiszpańska tortilla ziemniaczana), albóndigas (klopsiki w sosie pomidorowym) czy calamares fritos (smażone kalmary).

Tapas stają się światowym trendem

Chociaż tapas mają swoje korzenie głęboko w hiszpańskiej kulturze, ich popularność przekroczyła granice Półwyspu Iberyjskiego. Na świecie tapas stały się synonimem swobodnego i nieformalnego biesiadowania z naciskiem na jakość i dzielenie się. W wielu metropoliach, od Londynu przez Berlin po Tokio, pojawiają się bary tapas, które przykładają wagę do autentyczności i pomysłowego podania.

W kontekście polskim tapas zyskują na popularności zwłaszcza w miejskich bistrach i restauracjach skoncentrowanych na kuchni śródziemnomorskiej. Ludzie doceniają możliwość spróbowania wielu dań naraz, dzielenia się porcjami z innymi i tym samym doświadczania jedzenia jako wydarzenia towarzyskiego. W czasach, gdy coraz więcej osób interesuje się jakościowymi surowcami, sezonowością i ekologicznym podejściem do jedzenia, tapas stanowią atrakcyjną alternatywę dla tradycyjnego trzydaniowego menu.

Tapas w domu? Czemu nie!

Chociaż wizyta w autentycznym barze tapas ma swoje uroki, nic nie stoi na przeszkodzie, by stworzyć własny wieczór tapas w domu. Wystarczy kilka prostych składników, odrobina kreatywności i chęć eksperymentowania. Zaletą tapas jest to, że nie wymagają skomplikowanego przygotowania ani długich godzin w kuchni. Wiele z nich można przygotować wcześniej i podawać na zimno, inne można przygotować w kilka minut.

Typowy domowy wieczór tapas może wyglądać następująco:

• Miska z oliwkami, marynowanymi warzywami lub orzechami
• Plastry sera i suszonej szynki
• Kawałki opiekanego chleba z pomidorem i oliwą z oliwek
• Małe porcje warzywnej omletu lub pieczonej papryki
• Smażone ziemniaki z pikantnym sosem

Do tego wystarczy butelka dobrego wina lub karafka hiszpańskiej sangrii i wieczór pełen smaków i relaksu może się zacząć. Taki format kolacji jest idealny także na spotkanie z przyjaciółmi, gdy każdy przynosi jedną specjalność i powstaje w ten sposób różnorodny i nieformalny bufet.

Tapas jako zrównoważony sposób odżywiania

Z perspektywy nowoczesnego stylu życia, koncept tapas ma także zaskakująco ekologiczny wymiar. Dzięki mniejszym porcjom zmniejsza się marnowanie jedzenia, ludzie bardziej świadomie podchodzą do tego, co jedzą, a często kładzie się większy nacisk na sezonowe i lokalne składniki. Wspólne biesiadowanie dodatkowo wzmacnia relacje i zmniejsza potrzebę nadmiernego konsumpcjonizmu.

Interesującym aspektem jest także to, że tapas często wykorzystują także pozostałe składniki – na przykład kawałki warzyw, chleba czy roślin strączkowych – i nadają im nowe zastosowanie w kreatywnych kombinacjach. W tym zakresie tapas świetnie wpisują się w filozofię kuchni zero waste, która stara się minimalizować odpady i poprawiać stosunek do żywności.

„Tapas to nie tylko jedzenie, tapas to styl życia."

Te słowa, często przypisywane hiszpańskiemu szefowi kuchni Ferranowi Adrii, trafnie podsumowują istotę tapas. Nie chodzi tylko o to, co jest na talerzu, ale o całą atmosferę, proces dzielenia się i radość z jedzenia. Tapas uczą nas zwolnić, smakować, być obecnym w danej chwili – co w zabieganym świecie nowoczesnej gastronomii nabiera nowego znaczenia.

Więc niezależnie od tego, czy pytasz „co to jest tapas", czy interesuje cię, „co oznacza tapas" w szerszym sensie, odpowiedź brzmi: jest to forma jedzenia, która ma zdolność łączenia ludzi, rozwijania kreatywności i przynoszenia na stół nie tylko smaków, ale także emocji. I właśnie w tym tkwi jej prawdziwy urok.

Kiedy następnym razem znajdziesz się w restauracji oferującej tapas lub zdecydujesz się samodzielnie je przyrządzić w domu, pamiętaj, że nie chodzi tylko o to, co znajdzie się na talerzu. Chodzi o to, z kim, jak i dlaczego. Ponieważ tapas to nie tylko potrawa – tapas to styl życia.