Jak przechowywać jajka po gotowaniu, aby były smaczne i bezpieczne
Jak prawidłowo przechowywać jajka, aby pozostały świeże i bezpieczne do spożycia
Jajka należą do podstawowych produktów spożywczych, które ma w domu prawie każdy. Są pożywne, uniwersalne i można je przygotować na dziesiątki różnych sposobów. Mimo to, podczas ich przechowywania często popełnia się błędy, które mogą skrócić ich trwałość lub nawet zagrozić zdrowiu. Jak więc prawidłowo przechowywać jajka, aby pozostały jak najdłużej świeże i nieszkodliwe?
Temat przechowywania jajek może na pierwszy rzut oka wydawać się banalny, ale ukrywa się w nim więcej, niż by się mogło wydawać. Różnica między prawidłowym a nieprawidłowym przechowywaniem może oznaczać nie tylko utratę jakości, ale także ryzyko bakteryjnego skażenia – na przykład salmonellą. Dlatego warto przyjrzeć się tej codziennej kwestii nieco bliżej.
Dlaczego sposób przechowywania jajek ma znaczenie?
Jajka są wprawdzie chronione skorupką, ale ta nie jest nieprzepuszczalna. Przez mikroskopijne pory do jajka może przenikać powietrze, wilgoć i mikroorganizmy. Dlatego ważne jest, aby zwrócić uwagę na to, gdzie i jak przechowujemy jajka. Temperatura, wilgotność oraz kontakt z innymi produktami odgrywają rolę.
Ciekawostką jest, że w niektórych krajach – na przykład w Stanach Zjednoczonych – jajka sprzedawane są w chłodzonych regałach i muszą być przechowywane w lodówce, podczas gdy w Europie można je znaleźć także na niechłodzonych półkach. Jest to wynik różnego sposobu przetwarzania. W USA jajka są myte przed sprzedażą, co narusza naturalną warstwę ochronną. W Europie ta warstwa jest pozostawiana, dzięki czemu skorupka jest lepiej chroniona.
Niezależnie od tego, gdzie kupujesz jajka, prawidłowe przechowywanie w domu jest kluczowe. I nie tylko dla świeżych jajek – istnieje także wiele zasad dotyczących przechowywania gotowanych jaj, które często są pomijane.
Jak długo jajka pozostają świeże?
Najpierw warto wiedzieć, jak długo można przechowywać jajka w lodówce. W Czechach na opakowaniu jaj musi być podana minimalna trwałość, która zwykle wynosi 28 dni od daty zniesienia. To jednak nie oznacza, że jajka muszą być wyrzucone po upływie tego terminu – jeśli są przechowywane prawidłowo i nie wykazują oznak zepsucia, mogą być bezpieczne nawet nieco dłużej.
Najlepiej jednak jajka spożyć jak najszybciej, najlepiej w ciągu 2 do 3 tygodni. Z czasem tracą na jakości – białko staje się bardziej płynne, żółtko może się zdeformować, a jajka mogą wchłaniać obce zapachy z otoczenia.
Przedłużeniu świeżości pomaga odpowiednie umiejscowienie w lodówce. Mimo że wiele lodówek ma plastikowy uchwyt na jajka w drzwiach, nie jest to idealne miejsce – temperatura w drzwiach waha się za każdym razem, gdy lodówka jest otwierana. Jajka powinny być przechowywane w głównej części lodówki, najlepiej w tylnej części jednej z półek, gdzie temperatura jest stabilna i niższa (idealnie około 4°C).
Szpicem do dołu, czyli jak prawidłowo ułożyć jajka
Niewiele osób wie, że sposób ułożenia jajek ma wpływ na ich trwałość. Najlepiej przechowywać jajka szpicem do dołu. Dlaczego? W szerszej części jajka znajduje się pęcherzyk powietrza. Jeśli jajko jest w tej pozycji, pęcherzyk powietrza pozostaje na górze, a żółtko pozostaje w środku. Zmniejsza to kontakt żółtka z tlenem i jajko zachowuje lepszą jakość.
Dodatkowo warto zostawić jajka w oryginalnym kartonowym opakowaniu. Chroni je nie tylko mechanicznie, ale także przed pochłanianiem zapachów z innych produktów. Jajka bowiem działają trochę jak gąbka – łatwo wchłaniają aromat czosnku, cebuli lub ryb, które są przechowywane w pobliżu.
Wskazówka: Na kartonowym opakowaniu możesz zanotować datę zakupu, aby mieć kontrolę nad tym, jak długo masz już jajka w domu.
Jak rozpoznać, czy jajko jest jeszcze dobre?
Chcesz sprawdzić, czy masz w domu jeszcze świeże jajka? Wystarczy prosty test: napełnij szklankę zimną wodą i delikatnie włóż do niej jajko. Jeśli opadnie na dno i pozostanie tam, jest w porządku. Jeśli jednak stanie na szpicu, już trochę ma za sobą, ale wciąż można je użyć. A jeśli unosi się na powierzchni, czas się z nim pożegnać.
Ten test działa dzięki pęcherzykowi powietrza, który wewnątrz jajka powiększa się wraz z jego starzeniem.
A co z gotowanymi jajkami?
Może się zastanawiasz: jak przechowywać gotowane jajka, aby były bezpieczne i smaczne? Gotowane jajka mają znacznie krótszą trwałość niż surowe. Jeśli po ugotowaniu są nieuszkodzone i pozostawione w skorupce, można je przechowywać w lodówce do 7 dni. Jeśli jednak są obrane, zaleca się je spożyć w ciągu 2 dni.
Ważne jest, aby jajka po ugotowaniu jak najszybciej schłodzić pod zimną wodą i umieścić je w chłodzie. Obrane jajka przechowuj w zamkniętym pojemniku, najlepiej bez kontaktu z innymi produktami.
Przykład z życia: Pewna mama z Pragi przyzwyczaiła się gotować dzieciom jajka na poniedziałek już w niedzielę wieczorem. Zostawiała je jednak swobodnie w lodówce bez skorupki i bez przykrycia. Po dwóch dniach dzieci skarżyły się, że „jajka pachną jak ser". Po zmianie nawyków – jajka w skorupce i w zamkniętym pojemniku – problem zniknął.
Mit o myciu jajek
Jednym z częstych mitów jest, czy warto myć jajka przed umieszczeniem ich w lodówce. Odpowiedź brzmi: nie. Skorupka jest naturalnie chroniona warstwą ochronną zwaną kutikulą, która pomaga zapobiegać przenikaniu mikroorganizmów. Mycie narusza tę warstwę i jajko staje się bardziej podatne na zakażenia.
Jeśli skorupka jest naprawdę zabrudzona, można ją przetrzeć suchą lub lekko zwilżoną papierową chusteczką tuż przed użyciem. Ale na pewno nie przed przechowywaniem.
Przechowywanie jajek poza lodówką?
Możliwe, że słyszałeś, że dawniej jajka były przechowywane także poza lodówką. I rzeczywiście – świeże jajka można przechowywać przez kilka dni w temperaturze pokojowej, jeśli nie są umyte i nie są wystawione na bezpośrednie działanie słońca lub wahania temperatury. Niemniej jednak z punktu widzenia bezpieczeństwa lepiej jest je przechowywać w chłodnych warunkach – zwłaszcza jeśli planujesz je spożywać na surowo (np. w dressingach lub deserach).
Według Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) najbezpieczniejszym sposobem przechowywania jajek jest przechowywanie ich w chłodnych warunkach zaraz po zakupie. Pomaga to spowolnić namnażanie się bakterii i zachować jakość produktu.
Podsumowanie podstawowych zaleceń
- Przechowuj jajka w lodówce, najlepiej w głównej części, nie w drzwiach.
- Nie myj ich przed przechowywaniem – naruszysz ochronną warstwę.
- Przechowuj je szpicem do dołu i jeśli to możliwe, w oryginalnym opakowaniu.
- Gotowane jajka przechowuj maks. 7 dni, obrane najlepiej do 2 dni.
- Nie używaj jajek, które unoszą się na wodzie – mogą być zepsute.
Jak powiedział kiedyś znany amerykański kucharz James Beard:
„Dobre jajko jest podstawą każdej dobrej kuchni." I nie pozostaje nic innego, jak dodać, że bez właściwego przechowywania nawet najlepsze jajko nie pozostanie długo dobre.
Zwrócenie uwagi na to, jak przechowujemy jajka, zdecydowanie się opłaca. Nie tylko przedłużamy w ten sposób ich trwałość, ale także chronimy swoje zdrowie i smak przygotowywanych potraw. Jajka są wprawdzie zwyczajnym produktem spożywczym, ale to właśnie w najczęstszych rzeczach często kryje się największe pole do poprawy.
