Szybki przepis na łobuziaków, idealny na momenty głodu

Urwisy na talerzu - smaczny przepis z tradycją i nowoczesnym akcentem

Urwisy – słowo, które brzmi trochę psotnie, jakby miało nas przenieść z powrotem do dzieciństwa pełnego zabaw i psot. W świecie czeskiej kuchni jednak oznacza danie, które bynajmniej nie jest tylko zabawną grą słów. Przepis na urwisy pojawia się w domach od dziesięcioleci i jego popularność nie słabnie. Wręcz przeciwnie – dziś możemy zobaczyć nie tylko tradycyjną wersję z wieprzowiny, ale i nowocześniejsze warianty, które stawiają na mięso drobiowe lub egzotyczne przyprawy.

Chociaż to danie może nie ma takiej sławy jak svíčková czy gulasz, urwisy należą do potraw, które potrafią miło zaskoczyć. I właśnie dlatego tak wielu domowych kucharzy chętnie do nich wraca. Miękkie mięso, wyrazisty smak i prosta przygotowanie tworzą kombinację, która ma swoje stałe miejsce na czeskich stołach. Niezależnie od tego, czy szukacie klasycznego przepisu na urwisy z wieprzowiny, czy kusi was orientalny akcent pekińskich urwisów, ten artykuł pokaże wam, że nawet pozornie proste danie może mieć wiele twarzy.

Czym właściwie są urwisy?

Pod tą nazwą kryje się danie przygotowane z pokrojonego na kawałki lub paski mięsa, najczęściej wieprzowego lub drobiowego, które jest smażone na patelni z cebulą i dodawane jest do niego pikantny lub aromatyczny sos. To nie jest ani gulasz, ani klasyczna potrawa instant. Urwisy mają coś z obu – szybkość przygotowania i jednocześnie złożoność smaku.

Może spotkaliście się z nimi także w restauracji pod nazwą „pekińskie urwisy", co brzmi trochę jak wycieczka do chińskiej dzielnicy. Te warianty inspirowane są kuchnią azjatycką i wykorzystują na przykład sos sojowy, imbir, czosnek lub olej sezamowy. Mimo to nawet te „egzotyczne" wersje zachowują czeski charakter – szybkie, smaczne i sycące danie, które dobrze pasuje do ryżu lub frytek.

Klasyczny przepis - wieprzowe urwisy jak od babci

Przepis na klasyczne urwisy z wieprzowiny może być najprostszym wejściem do świata tego przysmaku. Wykorzystuje naturalny smak mięsa, uzupełniony wyrazistą cebulą i przyprawami, które znajdziecie w każdym domu.

Składniki na 4 porcje:

• 600 g wieprzowiny (np. szynka lub karkówka)
• 2 większe cebule
• 3 ząbki czosnku
• 1 łyżka pełnotłustej musztardy
• 1 łyżeczka słodkiej papryki
• 1/2 łyżeczki ostrej papryki (opcjonalnie)
• sól, pieprz, majeranek
• olej lub smalec do smażenia
• 150 ml bulionu lub wody

Przygotowanie: Mięso pokrójcie na cienkie paski lub małe plastry. Posólcie, popieprzcie i wymieszajcie z musztardą, przeciśniętym czosnkiem i odrobiną papryki. Pozostawcie do marynowania na co najmniej pół godziny. Na patelni podsmażcie pokrojoną cebulę na złoty kolor, dodajcie mięso i szybko podsmażcie. Gdy mięso się zrumieni, podlejcie bulionem, przykryjcie i duście około 15–20 minut, aż będzie miękkie. Na koniec doprawcie majerankiem i ewentualnie jeszcze solą i pieprzem.

Podawajcie z ryżem, puree ziemniaczanym lub świeżym pieczywem.

Praktyczna wskazówka: Wieprzowe urwisy są idealnym wyborem także do „gotowania z resztek". Jeśli zostało wam pieczone lub duszone mięso z poprzedniego dnia, możecie je wykorzystać właśnie do tego szybkiego przepisu. Wystarczy dodać świeżą cebulę, trochę przypraw i w kilka minut macie nowe danie.

Lżejsza wersja na co dzień

W dzisiejszych czasach, gdy coraz więcej osób szuka lżejszych wersji tradycyjnych dań, mięso drobiowe staje się naturalnym wyborem. Przepis na drobiowe urwisy zachowuje ten sam podstawowy przepis co wieprzowy, ale dzięki użytemu mięsu danie jest lżejsze, szybciej gotowe i często lepiej strawne.

Do przygotowania możecie użyć piersi z kurczaka lub udek bez kości i skóry. Marynatę możecie uzupełnić odrobiną sosu sojowego lub miodu, co doda mięsu soczystości i delikatnej słodyczy.

Interesującym dodatkiem do drobiowych urwisów jest na przykład świeża kolendra lub sok z limonki, które dodaje się dopiero po ugotowaniu i dodają daniu świeży ton. Dobrze smakują także na zimno, co docenicie na przykład przy pakowaniu obiadu do pracy.

Pekińskie urwisy - gdy czeska klasyka spotyka Azję

Egzotycznym wariantem, który w ostatnich latach zyskał dużą popularność, są pekińskie urwisy. To nie jest autentyczne danie z Pekinu, raczej czeska wizja tego, jak mogłaby smakować azjatycka kuchnia. Mimo to mają swój urok.

Mięso jest tutaj krojone na bardzo cienkie plastry i marynowane w sosie sojowym, startego imbiru, czosnku, a czasem także chili. Efekt końcowy jest intensywny, lekko słodki i pachnący sezamem.

Podawać można z ryżem jaśminowym, makaronem lub nawet ze świeżymi warzywami. Idealny wybór dla tych, którzy chcą trochę poeksperymentować w domowej kuchni, ale jednocześnie nie rezygnować z dobrze znanych smaków.

Przykład z życia codziennego: Jana, mama dwójki dzieci z Brna, polubiła pekińskie urwisy, ponieważ, jak sama mówi: „Dzieci jedzą to do ostatniego kęsa, a mąż ma wrażenie, że je coś jak z chińskiej restauracji, ale przy tym wiem, co w to wkładam." Łączy je z gotowaną brokułem i domowym ryżem, tworząc szybki i pożywny obiad.

Dlaczego urwisy są tak popularne?

Za ich popularnością stoi nie tylko szybkie przygotowanie i dostępność składników, ale także możliwość nieskończonej wariacji smaków. Każdy może dostosować przepis do swoich preferencji – ktoś doda więcej czosnku, inny wybierze pikantniejszą wersję lub wręcz przeciwnie, łagodniejszą. W kuchni obowiązuje prosta zasada: co smakuje, to jest właściwe.

Urwisy świetnie sprawdzają się także jako danie na drugi dzień. Nie trzeba się obawiać resztek – wręcz przeciwnie, po odstaniu w lodówce często jeszcze zyskują na smaku. Nadają się także jako doskonała baza do kanapek, wrapów lub jako nadzienie do tortilli.

Może właśnie dzięki tej wszechstronności zyskały miejsce w sercu (i na talerzu) wielu gospodarstw domowych. Niezależnie od tego, czy zdecydujecie się na tradycyjny przepis na urwisy z wieprzowiny, lżejszą wersję drobiową, czy eksperyment z pekińskimi smakami, jedno jest pewne – to danie zaoferuje wam więcej, niż się na pierwszy rzut oka wydaje.

Jak mówi znany czeski kucharz Roman Vaněk: „Najlepsze potrawy nie są skomplikowane. Są uczciwe." A właśnie takie są urwisy – uczciwe, domowe danie, które zasługuje na więcej uwagi, niż mu dotąd poświęcamy.