Odkryj magię relishu i jego zastosowanie we współczesnej kuchni
Co to jest relish i dlaczego nie powinno go zabraknąć w twojej lodówce
Być może spotkaliście się już z tym wyrazem na etykiecie w zagranicznych sklepach, albo słyszeliście o nim w jakimś programie kulinarnym. Relish – brzmi to trochę egzotycznie, ale w rzeczywistości to coś, co jest bardzo bliskie tradycyjnej czeskiej kuchni. Chociaż nie tłumaczy się go zwykle na czeski, w skrócie chodzi o rodzaj pikantnego lub słodko-kwaśnego dodatku, który najczęściej przygotowuje się z posiekanych warzyw lub owoców. Najbardziej znaną i rozpowszechnioną wersją jest relish ogórkowy, czyli relish z kiszonych lub świeżych ogórków.
W świecie anglosaskim nie obejdzie się bez niego żaden hotdog – właśnie ten zielony, słodko-kwaśny, drobno posiekany „sałatka" wewnątrz bułki to relish. Ale relish ogórkowy potrafi znacznie więcej niż tylko poprawić smak parówki w bułce. W kuchni staje się małym cudem, który potrafi przekształcić zwykłe danie w kulinarne doświadczenie.
Od kiszenia do relishu
Podstawowym składnikiem jest ogórek – czy to klasyczny sałatkowy, czy kiszony. Różnica w porównaniu do zwykłych kiszonych ogórków polega na tym, że w przepisie na relish ogórki siekane są na grubo lub drobno, często łączone z innymi warzywami (np. cebulą, papryką lub nasionami gorczycy) i doprawiane cukrem, octem i przyprawami. Efektem jest gęstszy, soczysty chutney z zbalansowanym słodko-kwaśnym smakiem.
Dlaczego ten typ przyprawy jest tak popularny? W przeciwieństwie do klasycznych kiszonych warzyw lub sterylizowanych mieszanek, relish jest miększy, bardziej soczysty i natychmiast gotowy do użycia bez potrzeby dalszej obróbki. Świetnie nadaje się do dań na ciepło, ale także do kanapek, serów czy pieczonego mięsa. Co więcej – jest produkowany bez zbędnych konserwantów i dodatków, co ucieszy każdego, kto zwraca uwagę na to, co je.
Jak zrobić domowy relish ogórkowy
Domowa produkcja relishu jest zaskakująco prosta i nie wymaga specjalnego sprzętu. Najważniejszy jest wysokiej jakości surowiec – najlepiej ekologiczne ogórki z targu lub z domowego ogródka. Warto też użyć dobrego octu, np. jabłkowego lub winnego, który nada relishy delikatniejszy smak.
Oto sprawdzony przepis na relish ogórkowy, który możesz dostosować do własnego smaku:
Składniki:
- 1 kg ogórków sałatkowych
- 1 większa cebula
- 1 czerwona papryka (lub inna słodka papryka)
- 150 g cukru trzcinowego
- 250 ml octu jabłkowego
- 1 łyżeczka soli morskiej
- 1 łyżeczka nasion gorczycy
- 1/2 łyżeczki kurkumy (dla koloru)
- szczypta mielonego pieprzu
Przygotowanie:
- Ogórki, cebulę i paprykę dokładnie umyj i posiekaj drobno. Możesz użyć robota kuchennego, ale uwaga – mieszanka powinna pozostać nieco gruba, nie zmiksowana na papkę.
- W misce wymieszaj warzywa z solą i odstaw na około 2 godziny. Następnie odlej nadmiar płynu.
- W międzyczasie przygotuj zalewę: w garnku wymieszaj ocet, cukier, nasiona gorczycy, kurkumę i pieprz. Doprowadź do wrzenia i mieszaj, aż cukier się rozpuści.
- Dodaj posiekane warzywa, wymieszaj i gotuj na małym ogniu około 10 minut.
- Jeszcze gorące napełniaj do czystych słoików, zamknij i odwróć do góry dnem na kilka minut. Przechowuj w chłodzie.
Tak przygotowany relish wytrzyma w lodówce nawet kilka miesięcy, ale jest bardzo prawdopodobne, że zniknie wcześniej, niż zdąży się zestarzeć.
Nieoczekiwane użycie w codziennej kuchni
Podczas gdy w USA relish stosuje się głównie do hotdogów i hamburgerów, w czeskiej kuchni znalazł własną drogę. Doskonale sprawdza się jako zamiennik klasycznego kiszonego ogórka w sałatce ziemniaczanej lub pastach. Dzięki swojej konsystencji łatwiej się miesza i przynosi do potrawy większą soczystość i ciekawszy smak.
Świetnym pomysłem jest dodanie łyżki relishy ogórkowego do domowej majonezu lub dipu jogurtowego. Powstanie wtedy prosty, ale wyrazisty sos, który pasuje np. do grillowanych kotletów warzywnych lub pieczonych ziemniaków. Niektórzy nawet używają relishy jako słodko-kwaśnego dodatku do wegańskich kanapek z tofu, gdzie dodaje głębi smaku.
W rodzinie Nowotnych z Pardubic relish stał się częścią niedzielnego obiadu. „Robimy domowe burgery, do bułki każdy dodaje, co chce. Ale relish to podstawa. Nie może go zabraknąć. Dzieci wolą go od ketchupu," mówi pani Nowotna.
Ekologiczne wersje i podejście zero waste
Zaletą produkcji domowego relishy jest także możliwość minimalizacji odpadów i wykorzystania nadmiaru z ogrodu. Masz w tym roku urodzaj ogórków, który cię przytłacza? Zamiast kolejnej porcji klasycznych kiszonych ogórków spróbuj czegoś bardziej oryginalnego. A jeśli dodasz na przykład zielone części cebulki dymki lub natkę marchewki, nie tylko ograniczysz marnotrawstwo, ale dodasz relishy nowy smakowy wymiar.
Na ekologię zwracają uwagę również ci, którzy preferują czyste etykiety. W powszechnie sprzedawanych relishach w sklepach często można znaleźć konserwanty, sztuczne słodziki lub barwniki. Domowa produkcja daje kontrolę nad składem i pochodzeniem surowców. Dlatego coraz częściej relish ogórkowy pojawia się także w wersji bio – czy to bezpośrednio na targach rolnych, czy w ofercie sklepów internetowych skoncentrowanych na zdrowym i zrównoważonym stylu życia.
Ferwer.cz oferuje na przykład nie tylko ekologiczne słoiki i zakrętki nadające się do przetworów, ale także bio przyprawy bez dodatków, które doskonale nadają się do przyprawiania domowych mieszanek, takich jak właśnie relish.
Czy relish to to samo co chutney?
Często ludzie pytają: „Czy to nie jest po prostu inne słowo na chutney?" Odpowiedź brzmi: nie do końca. Podczas gdy chutney jest zazwyczaj delikatniejszy, często ma konsystencję dżemu i jest przygotowywany z owoców, relish jest bardziej surowy, grubszy, z wyraźnie rozpoznawalną strukturą poszczególnych składników. Jest więc bliżej sałatki niż sosu.
Bardziej wrażliwe podniebienia docenią, że relish jest zazwyczaj mniej przyprawiony niż indyjskie chutney – w związku z tym bardziej podkreśla się naturalny smak warzyw. Ponadto, dzięki swojej konsystencji, łatwo się go dozuje i łączy – czy to dodawany do sałatek, na grzanki, czy jako ozdoba do grillowanego sera.
Relish jako część nowoczesnej kuchni
Dzisiejsza gastronomia bawi się smakami i teksturami, szukając nowych dróg, by urozmaicić tradycyjne dania. Relish ogórkowy to jeden z tych ukrytych skarbów, który oferuje połączenie znanego z nowym. Jego słodko-kwaśny smak i soczysta tekstura czynią go idealnym towarzyszem nowoczesnego odżywiania – czy to wegańskie burgery, fermentowane potrawy, czy zdrowe kanapki.
Niezależnie od tego, czy zdecydujesz się przygotować go w domu według naszego przepisu na relish ogórkowy, czy wybierzesz jedną z gotowych ekologicznych wersji, jedno jest pewne: relishe przeżywają renesans. I nic dziwnego – w czasach, gdy coraz więcej osób interesuje się pochodzeniem jedzenia, jego sezonowością i wpływem na środowisko, właśnie ten niepozorny dodatek do smaków oferuje wszystko, czego nowoczesna kuchnia potrzebuje.
Jak kiedyś powiedział Anthony Bourdain: „Dobry kucharz wie, że tajemnica smaku tkwi w odpowiednim doprawieniu." Być może także twoja kuchnia czeka właśnie na to, aż odkryje urok relishy ogórkowego.
