Jak na prawdziwy praski kołacz według naszych babć
Praski placek i jego powrót do polskich kuchni
Wystarczy spojrzeć na zdjęcie z rodzinnej uroczystości lub weselnego stołu z lat osiemdziesiątych, a tam jest. Niezauważalny, może trochę zapomniany, ale zawsze pewny – praski placek. Często umieszczany obok eklerków i bez, był symbolem domowej cukiernictwa, która niosła ze sobą uczciwość, prostotę i smak, który zapada w pamięć. Dziś ten tradycyjny deser ponownie wraca na szczyt – z nostalgią, ale i nowoczesnym podejściem. I nic dziwnego. W połączeniu miękkiego ciasta drożdżowego, delikatnego kremu budyniowego i maślanej kruszonki powstaje coś, co zasługuje na miano „najlepszego praskiego placka".
Czym właściwie jest praski placek?
Praski placek to nie tylko kolejne słodkie wypieki. To jeden z tych przepisów, które były przekazywane z pokolenia na pokolenie – z babci na mamę, z mamy na córkę. Mimo to do dziś wiele osób ma problem z dokładnym opisem, co właściwie do niego należy. W zasadzie jest to drożdżowy placek wypełniony kremem budyniowym waniliowym, posypany maślaną kruszonką, a czasem po upieczeniu lekko posypany cukrem pudrem. To nie babka, to nie strudel – i właśnie to czyni go unikalnym.
To właśnie krem budyniowy odróżnia go od klasycznych placków morawskich z powidłami czy twarogiem. Nadaje plackowi wilgotność i delikatność, która w połączeniu z maślanym ciastem tworzy niezapomniany smak. I chociaż może wydawać się skromny, przy odpowiednim wykonaniu przekształca się w deser godny świątecznego stołu.
Oryginalny praski placek
Autentyczność to dziś często używane słowo, ale w przypadku tradycyjnych przepisów ma swoje uzasadnienie. Jeśli zastanawiasz się, jak przygotować praski placek według oryginalnego przepisu, trzeba trzymać się kilku zasad. Podobnie jak w przypadku innych historycznych potraw istnieją drobne regionalne lub rodzinne wariacje, ale podstawa jest w zasadzie niezmienna:
- Ciasto musi być drożdżowe, miękkie i maślane.
- Nadzienie to krem budyniowy waniliowy, najlepiej nie z proszku, ale przygotowany w domu na bazie mleka, żółtek, skrobi i prawdziwej wanilii.
- Kruszonka jest klasyczna – z masła, mąki i cukru.
- Pieczenie odbywa się w dużej okrągłej formie, a placek po ostygnięciu kroi się jak tort.
Niektóre nowoczesne wersje stawiają na dodaną nutę skórki cytrynowej w kremie lub szczyptę gałki muszkatołowej w cieście, ale te modyfikacje nie powinny być kosztem delikatnej harmonii pierwotnego smaku.
Jedna z pamiętniczek, pani Maria z Benešova, wspomina: „Moja mama piekła praski placek każdą niedzielę. Ciasto zagniatała już rano, a gdy wracaliśmy z kościoła, pięknie wyrosło. Krem robiła z domowego mleka i jajek, a placek często wystarczał nam tylko do poniedziałku."
Jak upiec najlepszy praski placek w domu
Chociaż może się wydawać, że przygotowanie jest skomplikowane, przepis na praski placek z kremem budyniowym jest z odrobiną cierpliwości do opanowania nawet dla początkujących piekarzy. Kluczem do sukcesu są wysokiej jakości składniki – świeże masło, pełnotłuste mleko, wanilia, uczciwe drożdże. W wielu domach ten placek jest symbolem weekendowego spokoju, gdy cała kuchnia pachnie, a dzieci niecierpliwie czekają, aż placek choć trochę ostygnie.
A co jeśli obawiasz się ciasta drożdżowego? I na to jest rozwiązanie. Wielu ludzi dziś eksperymentuje z prostszymi ciastami – na przykład z twarogiem lub jogurtem – ale wynik nigdy nie będzie tak bogaty i puszysty jak klasyka.
Oto krótki przewodnik, jak przygotować placek, który smakuje tak, jak pamiętasz go z dzieciństwa:
Składniki:
- 500 g mąki pszennej
- 250 ml mleka
- 100 g cukru
- 1 kostka drożdży (42 g)
- 2 żółtka
- 100 g roztopionego masła
- szczypta soli
- skórka z 1 cytryny
Na krem:
- 500 ml mleka
- 2 żółtka
- 60 g cukru
- 1 laska wanilii lub łyżeczka prawdziwej wanilii
- 40 g skrobi kukurydzianej
Na kruszonkę:
- 100 g mąki półgrubej
- 70 g masła
- 70 g cukru
Ciasto pozostaw do wyrośnięcia przez co najmniej godzinę, następnie rozprowadź je w formie posmarowanej masłem. Krem ugotuj, lekko ostudź i równomiernie nałóż na ciasto. Na koniec posyp kruszonką i piecz na złoty kolor – około 35 minut w temperaturze 180°C.
Dlaczego praski placek wraca do mody?
W czasach, gdy w sklepach znajduje się nieskończona ilość ciast z olejem palmowym i dodatkami smakowymi, rośnie zainteresowanie tradycyjnymi, domowymi przepisami. Ludzie szukają smaku, który znają z dzieciństwa, a jednocześnie wracają do wysokiej jakości składników. Praski placek doskonale wpisuje się w koncept powolnego pieczenia – bez pośpiechu, tylko radość z tworzenia.
Dodatkowo dobrze się przechowuje, pasuje do kawy, na śniadanie i jako poczęstunek dla gości. A jego elegancki wygląd zachęca do twórczości – niektóre gospodynie ozdabiają go płatkami migdałów, inne dodają do kremu trochę rumu lub na wierzch polewę malinową.
Dużą rolę odegrały również media społecznościowe, gdzie zaczęły pojawiać się zdjęcia z hashtagiem #prazskykolac. Przepisy są udostępniane, zdjęcia placków zdobywają setki polubień, a młodsze pokolenie odkrywa urok tego retro deseru.
Mała wskazówka na koniec
W dzisiejszych czasach, gdy kosze prezentowe pełne są czekolad z hipermarketu, a kwiaty często są bez zapachu, domowy praski placek może być oryginalnym i osobistym prezentem. Zawiń go w papier do pieczenia, przewiąż sznurem i dodaj wiadomość z przepisem. Nie tylko sprawisz radość, ale być może zainspirujesz kolejną osobę, by przypomniała sobie, jak smakuje prawdziwy dom.
Być może właśnie dlatego dziś tak wiele osób pyta, jak upiec „praski placek oryginał". Odpowiedź jest prosta: z miłością, cierpliwością i szacunkiem do tego, co było tu na długo przed nami.
